fbpx
Refaktoryzacja kodu

Czasami programiści są w sytuacji, że muszą dodać funkcję do aplikacji, ale nie mają czasu, aby zrobić to dobrze — zorganizować, dobrze ustrukturyzować i dopasować do reszty kodu.

Dodają funkcjonalność w nieco przypadkowy sposób, nieprzemyślany. 

I co dzieje się z tym kodem, który nie jest przemyślany, być może błędny? W programowaniu istnieje coś takiego jak dług techniczny, jest to idea, która opisuje sytuacje kiedy prace są opóźnione podczas tworzenia oprogramowania i programiści próbują dostarczyć je na czas, rezygnując ze standardów kodowania. Takie szybkie rozwiązanie czasami działają, ale na dłuższą metę generuje masę problemów i nie jest najlepsze dla oprogramowania. Wykonana praca zamienia się następnie w „dług”, ponieważ w końcu trzeba będzie się z nim uporać i za niego zapłacić.

W tym artykule opiszemy czym jest refaktoryzacja kodu jako sposobowi na zmniejszenie długu technicznego.

Co to jest refaktoring?

Refaktoring jest to przemyślany proces modyfikacji kodu źródłowego, który nie zmienia jego działania, ale znacznie poprawia jego strukturę, jakość oraz czytelność. Refaktoring jest najczęściej wykonywany w celu poprawienia właśnie jakości kodu, w celu poprawienia możliwości jego rozwoju i utrzymania, a także zwiększenia wydajności aplikacji. Refaktoring również może obejmować takie działania jak np. zmiana nazw zmiennych lub funkcji na bardziej opisowe, rozbijanie dużych zbiorów klas lub funkcji na mniejsze, znalezienie duplikatów oraz usunięcie zduplikowanego, nadmiarowego kodu oraz ujednolicenie stylu kodowania. Refaktoring jest ważnym elementem procesu tworzenia oprogramowania i powinien być wykonywany regularnie wraz z rozwojem aplikacji.

Istnieje wiele sposobów na refaktoryzację, ale najczęściej polega ona na zastosowaniu serii standardowych, podstawowych działań, czasami nazywanych mikrorefaktoryzacja. Zmiany w istniejącym kodzie źródłowym nie zmieniają działania i funkcjonalności oprogramowania, ponieważ zmiany są tak małe, że jest mało prawdopodobne, że spowodują lub wprowadzą nowe błędy.

Znaczenie refaktoryzacji kodu

Na początku cel faktoryzacji może wydawać się nieco zbędny.

Nasi eksperci uważają, że celem refaktoryzacji kodu jest przepisanie brudnego kodu w czysty kod, co zmniejsza ogólny dług techniczny projektu.

Brudny kod jest to nieformalny termin odnoszący się do dowolnego kodu, który jest trudny w utrzymaniu i aktualizacji, a jeszcze trudniejszy do zrozumienia i przetłumaczenia.

Co oznacza termin długu technicznego?

Jeśli Twoja aplikacja zawiera brudny kod, będzie utrudniać prace nad rozwojem aplikacji,  spowalniać przyszłe ulepszenia, ponieważ programiści będą musieli poświęcić więcej czasu na zrozumienie i śledzenie kodu, zanim będą mogli go zmienić.

Jeśli kod jest czysty, jak to tylko możliwe, znacznie łatwiej jest go zmieniać i ulepszać na kolejnych etapach prac developerskich. 

Niektóre rodzaje brudnego kodu obejmują:

  • Funkcje, metody lub klasy, które są zbyt duże, aby łatwo je zmieniać
  • Niepełne lub nieprawidłowe zastosowanie zasad programowania obiektowego
  • Obszary w kodzie, które wymagają wielokrotnych zmian kodu w wielu obszarach, aby pożądane zmiany działały prawidłowo
  • Każdy niepotrzebny kod, którego usunięcie nie będzie miało negatywnego wpływu na ogólną funkcjonalność

Czy moja aplikacja wymaga refaktoryzacji?

Potrzebę wykonania refaktoringu dość łatwo zdiagnozować ponieważ istnieje wiele sygnałów, które mogą wskazywać na to, że aplikacja wymaga refaktoryzacji. Oto kilka z nich:

  1. Trudność w rozumieniu kodu: jeśli programiści mają trudność ze zrozumieniem tego, co dzieje się w kodzie, może to oznaczać, że kod jest złej jakości i wymaga refaktoryzacji.
  2. Spora liczba błędów: jeśli w kodzie jest sporo błędów, dodatkowo ujawniają się one podczas pracy z aplikacją, może to być spowodowane wadami opracowanego kodu lub nieprawidłowo napisanym kodem, który wymaga refaktoryzacji.
  3. Trudność w rozwoju, utrzymaniu lub dodawaniu nowej funkcjonalności: jeśli programiści mają trudność z dodawaniem nowych funkcjonalności, wsparcie aplikacji nie jest możliwe lub rozwój aplikacji jest zablokowany, może to być spowodowane nieczytelnym lub nieprawidłowo strukturyzowanym kodem, który wymaga refaktoryzacji.
  4. Kod zawiera duplikaty lub nie zostały zastosowane wzorce projektowe: jeśli w aplikacji jest dużo kodu, który jest powielany w różnych miejscach, może to być oznaką braku dobrej struktury kodu i konieczności refaktoryzacji. Również brak wzorców projektowych zastosowanych w aplikacji będzie oznaką konieczności przeprowadzenia refaktoryzacji.
  5. Brak spójności stylistycznej: jeśli kod jest napisany w różnych stylach i trudno go czytać, może to być spowodowane brakiem spójności stylistycznej i koniecznością refaktoryzacji.

Ogólnie rzecz biorąc, jeśli kod daje wrażenie, że jest nieczytelny, trudny do zrozumienia, lub programiści mają trudności z rozwojem lub utrzymaniem aplikacji, może to być dobry moment, aby zastanowić się nad refaktoryzacją.

Jakie problemy można napotkać podczas refaktoryzacji?

Wymienimy kilka najbardziej powszechnych problemów w refaktoryzacji. Oczywiście jest ich bardzo dużo natomiast chcemy się skupić na tych najczęstszych i najważniejszych z naszego punktu widzenia. 

Podczas refaktoryzacji można napotkać różne problemy, takie jak:

  1. Brak dokumentacji: jeśli kod nie jest dobrze udokumentowany, może być trudno zrozumieć, co robi i jak działa. Może to utrudnić refaktoryzację.
  2. Brak testów: jeśli aplikacja nie ma testów, może być trudno zweryfikować, czy refaktoryzacja nie zmieniła jej zachowania.
  3. Złożoność kodu: jeśli kod jest skomplikowany i trudny do zrozumienia, może być trudno go zrefaktoryzować.
  4. Brak spójności stylistycznej: jeśli kod jest napisany w różnych stylach, może być trudno go przepisać w spójny sposób.
  5. Brak czasu: refaktoryzacja może być czasochłonna i wymagać dużo pracy, co może być problematyczne, jeśli nie masz wystarczająco dużo czasu na jej wykonanie.
  6. Zła kompatybilność z innymi częściami aplikacji: jeśli refaktoryzacja zmieni interfejsy między różnymi częściami aplikacji, może to spowodować problemy z ich współpracą.
  7. Brak wiedzy: jeśli nie masz wystarczającej wiedzy o tym, jak działa aplikacja lub jakie są jej wymagania, może być trudno zrefaktoryzować ją w odpowiedni sposób.
  8. Zła organizacja kodu: jeśli kod jest nieprawidłowo strukturyzowany lub rozmieszczony, może być trudno go zrefaktoryzować.

Jaki jest oczekiwany wynik refaktoryzacji kodu oraz jaki jest koszt?

Trudno jest określić dokładny koszt refaktoryzacji, ponieważ będzie on zależał od wielu czynników, takich jak rozmiar aplikacji, stopień skomplikowania kodu, liczba programistów pracujących nad refaktoryzacją i łącznych stawek godzinowych. W przypadku dużych aplikacji refaktoryzacja może być bardzo kosztowna i zająć dużo czasu od kilkuset godzin do nawet kilku tysięcy roboczogodzin.

Aby oszacować koszt refaktoryzacji, należy przeanalizować kod aplikacji i ocenić, ile pracy będzie wymagała refaktoryzacja. Następnie należy obliczyć, ile godzin pracy będzie potrzebnych do jej wykonania i pomnożyć tę liczbę przez stawkę godzinową naszych programistów. Otrzymany wynik da ci przybliżony koszt refaktoryzacji.

Ogólnie rzecz biorąc, refaktoryzacja może zająć od kilku godzin do kilku miesięcy w zależności od rozmiaru i skomplikowania aplikacji. Dlatego ważne jest, aby dokładnie ocenić potrzebę refaktoryzacji i jej skalę, zanim zdecydujesz się ją wdrożyć.

Jak uniknąć refaktoryzacji?

Aby uniknąć refaktoryzacji, można stosować następujące praktyki:

  1. Dokumentowanie kodu: dobrze udokumentowany kod jest łatwiejszy do zrozumienia i utrzymania, co może zmniejszyć potrzebę refaktoryzacji.
  2. Stosowanie dobrych praktyk programistycznych: pisanie czytelnego i dobrze zorganizowanego kodu oraz stosowanie spójnego stylu kodowania może zmniejszyć potrzebę refaktoryzacji.
  3. Tworzenie testów jednostkowych: testy jednostkowe pozwalają zweryfikować, czy kod działa prawidłowo, co może zmniejszyć potrzebę refaktoryzacji w przypadku wprowadzenia zmian.
  4. Utrzymywanie czystego kodu: regularne usuwanie niepotrzebnego kodu i usuwanie duplikatów może pomóc utrzymać kod w czystym stanie i zmniejszyć potrzebę refaktoryzacji.
  5. Przeprowadzanie refaktoryzacji regularnie: regularne refaktoryzacje mogą pomóc utrzymać kod w dobrym stanie i zmniejszyć potrzebę dużych, kosztownych refaktoryzacji w przyszłości.

Przeanalizowałeś wszystkie elementy w Twojej aplikacji i wyszło, że jednak konieczna jest refaktoryzacja.

Jest to bardzo dobra wiadomość dla Twojego projektu. Aplikacja po przeprowadzeniu refaktoryzacji będzie lepsza, łatwiejsza w rozbudowie, serwisie i tańsza w utrzymaniu. Jest to inwestycja, która szybko się zwróci.

Oczekiwanym wynikiem refaktoryzacji jest poprawa jakości kodu źródłowego aplikacji. Poprawa ta może być osiągnięta poprzez wprowadzenie lepszej struktury i czytelności kodu, usunięcie duplikatów kodu i ujednolicenie stylu kodowania. Innymi słowy, refaktoryzacja ma na celu uczynienie kodu łatwiejszym do zrozumienia i utrzymania dla programistów.

Poprawa jakości kodu może prowadzić do wielu korzyści, takich jak:

  • Ułatwienie rozwoju i utrzymania aplikacji: dobrze zrefaktoryzowany kod jest łatwiejszy do zrozumienia i łatwiej go rozwijać i utrzymywać.
  • Zmniejszenie liczby błędów: lepsza jakość kodu oznacza mniej błędów i mniej problemów podczas pracy z aplikacją.
  • Zwiększenie wydajności: dobrze zrefaktoryzowany kod może być bardziej wydajny i szybszy niż kod o niskiej jakości.
  • Zwiększenie zadowolenia z pracy: praca z dobrze zrefaktoryzowanym kodem jest bardziej satysfakcjonująca i przyjemna dla programistów.
  • Poprawa jakości produktu końcowego: lepsza jakość kodu oznacza lepszą jakość aplikacji końcowej, co może prowadzić do zwiększenia zadowolenia użytkowników.